راهکارهایی برای پرورش مهارت های ارتباطی و فن بیان در کودکان

اهمیت پرورش مهارت های ارتباطی کودکان

انسان موجودی اجتماعی است و همواره در تعامل با دیگران قرار دارد. برقراری ارتباط خوب با دیگران مستلزم تقویت مهارت های ارتباطی و فن بیان است. از آن جایی که کودکان تشنه یادگیری هستند و از انعطاف شخصیتی بالاتری برخوردار می‌باشند؛ بهترین زمان برای دست یافتن به این توانایی همان سنین خردسالی است.

مهارت ارتباطی و فن بیان بالا در فرآیند دوست یابی بسیار حائز اهمیت است. کودکان در معاشرت با همسالان خود قانون پذیری، نظم و روابط اجتماعی را می‌آموزند. والدین باید توجه داشته باشند که پرورش مهارت های ارتباطی و تقویت فن بیان یکی از مهارت های زندگی است که لازم است حتما کودکان آن را بیاموزند.1
 

اهمیت بازی درتقویت فن بیان کودک

حتی قبل از اینکه کودکان حرف زدن را یاد بگیرند ، آنها اطلاعات زیادی را از طریق حواس خود درک می کنند.

کودکان در حین بازی  کردن ، درهنگام  غذا  خوردن، زمان خواب و حمام  کردن ، درک بهتری از نحوه کار بدن و اشیا  اطراف خود پیدا می کنند. بازی فعالیت اصلی نوزادان و کودکان نوپا است زیرا وقتی آنها  در حال غذا خوردن یا خواب نباشند  در حال بازی کردن هستند.  کودکان مهارت ها ، مفاهیم جدید و همه چیز در مورد جهان اطراف خود را از طریق بازی یاد می گیرند.2
 

نشانه های کودکانی که نیازمند پرورش فن بیان هستند

نداشتن حداقل دو دوست در محیط فعالیت یا تحصیل

رفتار های عجیب هنگام شکست خوردن یا پیروزی

ریاست مابی و تلاش برای مطیع کردن اطرافیان

عدم توانایی کودک در شروع یک مکالمه ساده با دیگران

صحبت کردن با صدای بلند و غیر عادی نسبت به سایر بچه ها

نادیده گرفته شدن کودک توسط همسالان یا مورد اذیت و آزار قرار گرفتن.3

علت های اصلی ضعف کلامی و فن بیان کودکان

قبل شروع تقویت فن بیان کودکان باید به این نکته توجه کنید که اکثر کودکان در زمان صحبت کردن در جمع دچار تغییراتی در رفتار و گفتار خواهند شد.

یکی از دلایلی که موجب پایین آمدن فن بیان کودک می شود کم رویی و خجالت کشیدن است. این ویژگی در کودکان، مانع صحبت کردن آن ها می شود و حتی در مواقعی که کودک حرفی برای گفتن داشته باشد مجبور به سکوت کردن می شود. پس یکی از ترفندهای تقویت کلام کودک، رویارویی و مقابله او با این حس کم رویی می باشد.

کودکانی که دارای دایره لغاتی کم می باشند نیز دچار ضعف در کلام خواهند شد. این کودکان به دلیل دایره واژگانی کمی که دارند نمی توانند جمله بندی های مناسبی انجام دهند.4
 

روش های پرورش مهارت های ارتباطی کودکان و تقویت فن بیان 

همان طور که توضیح دادیم تقویت فن بیان در موفقیت اجتماعی و عملکردی کودکتان نقش به سزایی دارد. در ادامه راهکارهایی جهت پرورش مهارت های ارتباطی کودکان به شما ارائه می‌دهیم.
 

1 ـ به کودک خود فرصت دهید 

اکثر ما در زمان مکالمه عادت داریم تا نفر مقابل حرفش تمام نشده، شروع به حرف زدن کنیم. اینگونه صحبت کردن با کودکان اشتباهی آسیب زننده است. کودکان برای پاسخ دادن به سوالات شما نیاز به زمان دارند. استفاده از قانون 5 تا 10 ثانیه صبر، یک راهکار مناسب است تا به فرزندتان فرصت کافی برای فکر کردن و پاسخ دادن بدهید. 
 

2 ـ بیش از حد اشتباهات کودک را اصلاح نکنید

اصلاح مداوم جهت تلفظ صحیح کلمات، نه تنها سبب تقویت فن بیان کودک نمی‌شود بلکه در اکثر مواقع نتیجه‌ای عکس دارد. هرچقدر لحن‌تان هنگام تصحیح کردن جدی‌تر باشد یا با تمسخر همراه باشد؛ پیامدهای نامطلوب بیشتری بر روحیه فرزندتان می‌گذارد چرا که ممکن است به واسطه از دست دادن اعتماد به نفس خود، تمایل کمتری برای صحبت کردن داشته باشد.
 

3 ـ پذیرفتن کودک خود به عنوان یک هم­ صحبت کامل

زمانی که با کودکتان صحبت می‌کنید، ارتباط چشمی برقرار کنید و منتظر جواب دادنش باشید. شاید فرزندتان مرتبا صداهایی بی معنی و نامفهوم تولید کند. سعی کنید حدس بزنید که چه می‌گوید و براساس حدس‌های خود صحبت کردن با او را جلو ببرید. 
 

4 ـ یک الگوی خوب برای فرزندتان باشید

کودکان از والدین خود تقلید می‌کنند، پس شیوه صحبت کردن و معاشرت کردن شما می‌تواند الگویی برای فرزندتان شود. برای این که بتوانید به پرورش مهارت های ارتباطی کودکان کمک کنید، ابتدا باید خودتان در این کار تبحر داشته باشید.
 

5 ـ برای پرورش مهارت های ارتباطی کودکان تلویزیون را خاموش کنید

امروزه اکثر والدین از تلویزیون به عنوان راه حلی برای سرگرم کردن فرزندانشان استفاده می‌کنند تا بتوانند به مشغله‌های خود برسند. توصیه می‌شود زمان روشن بودن تلویزیون را محدود کنید. سناریو سازی، بازی‌های خودجوش، تعامل با همسالان یا بزرگترها فرصت مناسبی برای رشد یافتن و پرورش مهارت های ارتباطی کودکان است.


 

6 ـ خواندن و خواندن و خواندن

هر قدر فرزندتان بیشتر در معرض ساختارهای زبانی قرار بگیرد، زودتر شروع به درک آنان خواهد کرد. زمانی که دارید برای کودکتان کتاب می‌خوانید، می‌توانید عکس‌های کتاب را به او نشان دهید، در مورد عکس‌ها برای او توضیح دهید و او را برای هم صحبت شدن با خودتان تشویق کنید. این کار باعث افزایش قدرت تخیل کودک می‌شود. همچنین او را با ساختارهای زبان، جملات و واژه‌ها آشنا می‌کند.
 

7 ـ سوال هایی با پایان باز از کودکان بپرسید

سوال‌های با پایان باز، پرسش‌هایی است که می‌تواند پاسخ‌های بلند داشته باشند و به کلمات آره یا نه محدود نمی‌شوند. همین پرسش و پاسخ‌های بلند سبب می‌شود تا فرزند شما شروع به فکر کردن و استدلال نماید. یک عبارت بسیار مفید برای ارتقای مهارت‌های کلامی کودک این است که "درباره فلان چیز به من بگو".
 

8 ـ واژه ها و کلمات را تکرار کنید

واژه‌ها و کلمات را تکرار کنید، مخصوصا زمانی که فرزندتان کم سن و سال است. راز یادگیری تکرار است و این گونه است که کودکان می‌توانند فن بیان و مهارت های ارتباطی خود را بهبود بخشند.
 

9 ـ نتیجه­ گیری کنید و آن را توضیح دهید

زمانی که می‌خواهید در مسائل مربوط به کودک تصمیم گیری کنید یا در مورد اشتباهی که انجام داده است به او هشدار دهید، برای صحبت کردن با او وقت بگذارید و دیدگاه او را نیز جویا شوید. سپس با بیان علت به نتیجه گیری بپردازید. رعایت این نکته صبر و حوصله زیادی لازم دارد ولی در بلند مدت تاثیر مطلوبی خواهد داشت چرا که علاوه بر تقویت فن بیان او، در شکل گیری توانایی استدلال، مباحثه، احساس همدلی و دیگر مهارت‌های اجتماعی او موثر است. 1

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.salamateaval.com
3.www.daneshgahezendegi.com
4.www.arga-mag.com